Áp dụng Thông tư 26, GV được linh hoạt khi đánh giá HS bằng nhiều hình thức. Tuy nhiên, theo nhận định của nhiều GV, việc kiểm tra, đánh giá HS theo thông tư mới có điểm cần điều chỉnh cho phù hợp thực tiễn.
Thầy cô sáng tạo, HS tích cực
Thông tư 26 sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế đánh giá, xếp loại HS THCS và HS THPT ban hành kèm theo Thông tư 58 của bộ trưởng Bộ GD&ĐT được áp dựng từ năm học 2020-2021.
Theo đó, thông tư này có một số nội dung nổi bật như việc kiểm tra, đánh giá thường xuyên được thực hiện theo hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến thông qua hỏi đáp, thuyết trình, thực hành, thí nghiệm, sản phẩm…Việc này đem lại sự sáng tạo, hào hứng cho GV và khiến HS tích cực hơn trong các hoạt động giáo dục.
Thầy giáo Phạm Kiên Trung- Hiệu trưởng Trường THCS Thắng Thủy- Vĩnh Long (huyện Vĩnh Bảo, TP Hải Phòng) chia sẻ, hình thức kiểm tra, đánh giá theo Thông tư 26 phong phú hơn Thông tư 58, thể hiện sự đổi mới, tích cực.
Việc đổi phù hợp với việc tiếp cận của Chương trình GDPT 2018. Thông tư này có lợi cho HS khi hình thức kiểm tra thường xuyên đa dạng từ báo cáo, sản phẩm đến thuyết trình của HS.
Theo quy định cũ, đánh giá HS chỉ bám vào bài kiểm tra thì nay Thông tư 26 “mở” hơn khi đánh giá HS. Việc nhận xét, đánh giá các em không bó gọn trong phạm vi lớp học, chẳng hạn như qua một buổi trải nghiệm cũng có thể đánh giá được HS. Vì thế thầy cô hào hứng và học sinh rất tích cực, thầy Trung cho hay.
Cô giáo Nguyễn Thị Thu Hằng-GV Trường THCS Ngũ Đoan (huyện Kiến Thụy, TP Hải Phòng) nêu quan điểm, việc đổi mới kiểm tra đánh giá khiến HS hào hứng hơn trong học tập. Từ những sản phẩm cụ thể, bài thuyết trình về một vấn đề mà các em tâm đắc GV cũng có thể đánh giá, cho điểm. Từ đó, HS bớt áp lực với những giờ kiểm tra.
Em Đặng Quang Dũng-HS lớp 8A1, Trường THCS Nam Hà (quận Kiến An. TP Hải Phòng) chia sẻ, quá trình học tập Dũng đam mê nghiên cứu và thường xuyên cùng đội tuyển tham gia các cuộc thi KHKT của quận tổ chức. Theo quy định mới, điểm đánh giá thường xuyên của HS có thể được đánh giá qua các đề tài nghiên cứu, bài thuyết trình nên Dũng và các bài cúng nhóm rất hào hứng, không lo trả những bài kiểm tra thường xuyên như trước.
Điểm “mở”
Thầy giáo Phạm Huy Bình- Phó Hiệu trưởng Trường THPT Trần Nguyên Hãn (quận Lê Chân, TP Hải Phòng) chia sẻ, Thông tư 26 sẽ có hiệu lực từ ngày 11/10/2020. Thông tư này có nhiều điểm mới, tích cực, nhân văn, thể hiện rõ quan điểm đổi mới về hoạt động kiểm tra, đánh giá theo định hướng phát triển phẩm chất, năng lực học sinh, đây chính là bước tạo đà giúp giáo viên tiếp cận dần với Chương trình GDPT 2018.
Thầy Bình chia sẻ một số điểm tích cực như: Tăng cường đánh giá bằng nhận xét thay vì chỉ đánh giá bằng nhận xét ở một số môn học trước đây như Thể dục, Âm nhạc, Mĩ thuật… Việc nhận xét này tập trung vào sự tiến bộ về thái độ, hành vi và kết quả thực hiện các nhiệm vụ học tập của học sinh trong quá trình học tập. Việc đánh giá bằng nhận xét giúp thực hiện mục tiêu đánh giá phẩm chất, năng lực người học, đánh giá vì sự tiến bộ của học sinh.
Giảm số đầu điểm kiểm tra đánh giá: Quy định này sẽ giúp giảm áp lực cho đội ngũ giáo viên đứng lớp. Cụ thể: trong kiểm tra định kỳ sẽ giới hạn một học kỳ chỉ còn 1 điểm kiểm tra giữa kỳ và 1 điểm kiểm tra cuối kỳ, không còn điểm kiểm tra 1 tiết nữa. Quy định thời gian cho kiểm tra bài giữa kỳ và cuối kỳ cũng được điều chỉnh, phụ thuộc vào từng môn học. Đối với bài kiểm tra thường xuyên: môn học có từ 35 tiết trở xuống/năm học sẽ có 2 đầu điểm, môn học từ trên 35 tiết đến 70 tiết/năm có 3 đầu điểm, môn học trên 70 tiết/năm có 4 đầu điểm.
Đa dạng các loại hình kiểm tra: kiểm tra, đánh giá thường xuyên được thực hiện theo hình thức trực tiếp hoặc trực tuyến thông qua hỏi – đáp; viết ngắn; thuyết trình; thực hành, thí nghiệm, sản phẩm học tập gắn với chủ đề dạy học cụ thể qua đó phát triển được năng lực của HS. Đây là hình thức để khuyến khích HS tự học, tự nghiên cứu, mạnh dạn hơn khi tham gia các hoạt động phong trào của trường.
HS sẽ được đánh giá nhiều lần, bằng nhiều hình thức khác nhau và có nhiều cơ hội để thể hiện bản thân. Từ đó, kết quả của hoạt động kiểm tra, đánh giá sẽ sát thực với năng lực của HS, giúp các em hình thành, phát triển được phẩm chất, năng lực cơ bản cần thiết trong cuộc sống.
Bài kiểm tra giữa kỳ, cuối kỳ được xây dựng dựa trên ma trận, bảng đặc tả theo chuẩn kiến thức kĩ năng, đáp ứng theo mức độ cần đạt của môn học, tránh tình trạng không phù hợp với đối tượng HS. TP Hải Phòng đã triển khai từ bài kiểm tra cuối học kì I năm học 2020-2021.
Mở rộng khung khen thưởng toàn diện hoặc theo lĩnh vực: Đưa thêm môn Ngoại ngữ tham gia vào đánh giá chọn học HSG. Nếu như trước đây chỉ có 1 trong 2 môn Toán và Ngữ văn thì nay là 1 trong 3 môn Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ. Việc này giúp đẩy mạnh việc phát triển năng lực ngoại ngữ cho HS phổ thông, đáp ứng nhu cầu cấp thiết của việc sử dụng ngoại ngữ trong cuộc sống; Ngoài danh hiệu HSG, HS tiên tiến như hiện hành, còn có thêm danh hiệu HS đạt thành tích nổi bật hoặc có tiến bộ vượt bậc trong học tập, rèn luyện.
Về HS khuyết tật: Hiện nay trường THPT Trần Nguyên Hãn có HS khuyết tật đang theo học, nhà trường nhận thấy Thông tư này đánh giá kết quả giáo dục của HS này được thực hiện theo nguyên tắc động viên, khuyến khích sự nỗ lực và tiến bộ của HS, cũng quy định cụ thể hơn về đánh giá HS khuyết tật; bổ sung nội dung xét lên lớp đối với HS khuyết tật.
Một số điểm cần điều chỉnh cho phù hợp
Theo thầy giáo Phạm Huy Bình Thông tư 26 có một số điểm không phù hợp với thực tế giảng dạy tại trường THPT. Với những GV môn: Lịch Sử, Địa lý, Công dân, Tin học, Công nghệ phải dạy nhiều lớp do đặc thù bộ môn ít tiết trong tuần, nếu yêu cầu GV phải nhận xét từng học sinh là rất khó.
Những GV dạy bộ môn này do số tiết trên lớp ít, (1-2 tiết/tuần) mà số lớp họ dạy nhiều, có những trường thiếu GV họ dạy 15-20 lớp thì việc nhận biết mặt HS rất khó khăn, vì vậy đánh giá, nhận xét cụ thể từng HS không thể sát sao.
Việc mỗi GV đều phải nhận xét HS gây khó cho thầy cô và vô tình tạo ra những cơ hội để họ làm ẩu, làm dối. Do vậy, theo quan điểm của nhiều GV, việc nhận xét đánh giá HS nên để cho GV chủ nhiệm thực hiện sau khi đã có điểm các bộ môn.
Thầy giáo Phạm Kiên Trung nhận định rằng, so với Thông tư 58 thì Thông tư 26 thay đổi ở bài kiểm tra định kỳ. Trước đây số bài kiểm tra định kỳ phụ thuộc số tiết từng môn. Ví dụ, môn Toán có thể 3-4 bài. Tuy nhiên đến nay các môn đều giống nhau, chỉ có 1 bài kiểm tra giữa kỳ hệ số 2. Đây cũng là hạn chế, nếu HS không may sơ sẩy thì không có cơ hội sửa điểm.
Do mỗi môn học chỉ có 1 bài kiểm tra giữa kỳ nên các thầy cô giáo rất băn khoăn trong việc lựa chọn kiến thức đưa vào đề kiểm tra. Việc xây dựng một ma trận đề bao trùm kiến thức trong cả một học kỳ cho bài kiểm tra giữa kỳ khiến thầy cô đắn đo và là một trở ngại.
