Một trong những nội dung được trao đổi nhiều trong hội nghị tổng kết năm học khối giáo dục đại học (ĐH) là một số vấn đề trong tuyển sinh ĐH. Bộ GD-ĐT kêu gọi các trường “nghĩ cho thí sinh”, nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp tối đa của các thí sinh.
Trường trực tiếp đưa thí sinh vào danh sách lọc ảo
Hôm qua (12.9), Bộ GD-ĐT đã tổ chức hội nghị tổng kết năm học, bàn phương hướng nhiệm vụ năm học mới, với khối giáo dục ĐH (GDĐH). Mặc dù năm nay chủ đề được thảo luận khá toàn diện nhưng các nội dung liên quan tới tuyển sinh ĐH vẫn được các đại biểu cũng như các đại diện của Bộ trao đổi nhiều.
Theo bà Nguyễn Thu Thủy, Vụ trưởng Vụ GDĐH, dù Bộ GD-ĐT đã mở lại hệ thống để cho các thí sinh (TS) có thêm thời gian đăng ký nguyện vọng, hoặc hoàn thiện việc nộp lệ phí, nhưng số TS tận dụng các cơ hội này khá ít. Có một số minh chứng cho thấy không phải vì các TS không có thông tin hay không biết thao tác, mà dường như các TS chủ ý lựa chọn việc không đăng ký, hoặc không thanh toán, vì đã có lựa chọn khác. Chẳng hạn như số TS này ở TP.HCM hoặc Hà Nội chiếm tỷ lệ khá cao.
Cũng theo bà Thủy, sau khi các trường ĐH tải dữ liệu xuống thì một số TS mới phát hiện mình có sơ suất. Trước hiện tượng này, Vụ GDĐH sẽ xin lãnh đạo Bộ có chủ trương đưa ra giải pháp chung trên toàn hệ thống một cách thống nhất, đó là các trường khi nhận được phản ánh của TS thì chủ động trao đổi với TS để trực tiếp đưa TS vào danh sách lọc ảo của mình.
“Nếu chúng ta lọc ảo trên cơ sở thông tin sai sót thì về sau này chúng ta vẫn phải xử lý theo nguyên tắc đảm bảo quyền lợi của người học. Nếu chủ động giúp các em sửa sai sót rồi đưa vào lọc ảo thì sẽ làm lợi cho tất cả các bên”, bà Thủy cho biết.
Bà Thủy chia sẻ: “Với những TS chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính trong việc đăng ký nguyện vọng xét tuyển, Vụ GDĐH đề xuất vẫn đưa các em vào danh sách lọc ảo, sau đó các em sẽ thực hiện nghĩa vụ sau trên cổng dịch vụ công quốc gia. Ngoài ra, mong các trường tiếp tục rà soát để phát hiện các thông tin bất hợp lý từ TS. Các trường được toàn quyền chủ động trong việc xử lý. TS đã trúng tuyển sớm nhưng không đăng ký trên hệ thống, vì một lý do nào đó nếu không thể đưa vào danh sách lọc ảo bây giờ, thì các trường cũng nên xem xét xử lý cho từng trường hợp sau khi xét tuyển đợt 1 xong”.
Ông Hoàng Minh Sơn, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT, cho biết đồng ý với đề xuất của Vụ GDĐH. “Đây là năm đầu tiên triển khai đăng ký xét tuyển trực tuyến, các em còn nhiều bỡ ngỡ, trong khi việc truyền thông khó mà cặn kẽ đến từng em. Vì thế, các trường nên tận dụng quyền tự chủ của mình để tạo điều kiện tối đa cho các em, đừng để các em bị mất cơ hội do một số nhầm lẫn, sai sót trong quá trình thao tác trên hệ thống”, ông Sơn nói.
Tránh đưa quá nhiều phương thức tuyển sinh
“Bộ GD-ĐT chỉ đưa ra một số thay đổi khi thực sự thấy thật cần thiết. Quan điểm nhất quán của Bộ là thực hiện quyền tự chủ tuyển sinh của các trường, Bộ đóng vai trò hỗ trợ, hướng dẫn và giám sát. Chừng nào các trường đảm bảo được quyền được bình đẳng, công bằng của TS thì Bộ không can thiệp. Việc can thiệp có tính chất hỗ trợ, điều phối của Bộ là để đảm bảo quyền lợi cho TS, để các em có sự công bằng, bình đẳng trong hệ thống xét tuyển. Các giải pháp năm nay được đưa ra là để đảm bảo sự công bằng cho TS, trong đó bao gồm quyền được lựa chọn”, ông Minh Sơn cho biết thêm.
Các trường nên tận dụng quyền tự chủ của mình để tạo điều kiện tối đa cho các em, đừng để các em bị mất cơ hội do một số nhầm lẫn, sai sót trong quá trình thao tác trên hệ thống.
Hoàng Minh Sơn, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT
Cũng theo ông Minh Sơn, năm nay tình hình sẽ khó khăn hơn năm 2021, do số lượng TS có điều kiện đi nước ngoài học tăng lên (nhờ hết dịch Covid-19); đồng thời TS ngày càng có nhiều thông tin trong việc chọn trường. Các con số trên hệ thống cho thấy với những trường vốn có sự thu hút với TS thì nguồn tuyển chất lượng tăng lên, còn những trường kém thu hút thì nguồn tuyển giảm đi.
Ông Sơn nhận định năm ngoái, việc cho các trường tuyển trước bằng phương thức học bạ, làm cho các trường yên tâm hơn về việc đạt chỉ tiêu, nhưng lại tạo ra sự bất công bằng về phương thức tuyển sinh. Đây cũng là nguyên nhân tác động vào hiện tượng điểm xét tuyển theo phương thức dựa vào kết quả thi tốt nghiệp THPT tăng vọt lên.
“Làm sao đạt được sự công bằng khi mà chúng ta định chỉ tiêu cho các phương thức mà không có căn cứ? Đây là điểm bất cập. Đề nghị các trường ĐH suy nghĩ nhiều hơn cho TS. Đề nghị trong năm tới các trường rà soát lại để có sự đánh giá các phương thức tuyển sinh, tránh việc có quá nhiều phương thức, mà trong đó có nhiều phương thức hết sức phức tạp”, ông Sơn yêu cầu.
Tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn còn lưu ý các trường ĐH trong quá trình tổ chức hoạt động cần quan tâm việc tuân thủ, thực thi quy định của pháp luật, đặc biệt là với những hoạt động liên quan tới quyền lợi của TS, của người học, như vấn đề tuyển sinh. Có những quy định mới được ban hành, và quy định khá chi tiết, nhưng chưa được các trường tuân thủ đầy đủ dẫn đến hậu quả hết sức nghiêm trọng, ví dụ mở ngành không đảm bảo các điều kiện, mở ngành không đúng thẩm quyền.
“GDĐH khác với các lĩnh vực khác, không chỉ đơn giản phạt một vài chục triệu đồng là xong, mà còn phải xử lý làm sao đảm bảo quyền lợi của người học”, ông Minh Sơn khuyến cáo.
Yêu cầu các trường ĐH chuẩn bị phương án tuyển sinh 2025
Ông Nguyễn Kim Sơn, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, lưu ý vụ chức năng của Bộ cần tham mưu cho lãnh đạo Bộ để sớm có văn bản hướng dẫn và yêu cầu các trường ĐH trong thời gian vài tháng tới công bố phương án tuyển sinh của cơ sở mình năm 2025. Phía Bộ sẽ thống nhất một số nguyên tắc cũng như một số định hướng, trên cơ sở đó các cơ sở GDĐH công bố chuẩn đầu vào, dự kiến phương án tuyển sinh từ năm 2025. Bộ hiện nay cũng đang tích cực hoàn thiện phương án thi tốt nghiệp THPT năm 2025 để làm căn cứ triển khai chương trình giáo dục phổ thông theo hướng kỳ thi sẽ thuận lợi cho học sinh trên cơ sở chọn môn học hiện nay của các em.
Chính phủ chủ trương chưa tăng học phí đại học năm nay
Theo Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn, Bộ đang trình để Chính phủ ban hành nghị quyết về vấn đề học phí. Theo quy định, năm nay các trường ĐH thu học phí theo Nghị định 81 (Chính phủ ban hành từ tháng 8.2021). Tuy nhiên, hiện nay, Chính phủ muốn điều chỉnh nội dung nghị định này cho phù hợp với điều kiện đất nước vừa trải qua 2 năm dịch bệnh, tình hình kinh tế – xã hội chịu nhiều ảnh hưởng từ dịch bệnh. Ông Kim Sơn cho biết: “Bộ cũng đã trình vài phương án. Tuy nhiên, Bộ lưu ý cả hệ thống GDĐH công lập là khả năng rất cao, về cơ bản không tăng học phí, giữ nguyên mức của năm 2021. Đó là chủ trương của Chính phủ”.
Theo ông Kim Sơn, việc ban hành một nghị quyết của Chính phủ để điều chỉnh một số nội dung trong Nghị định 81 đòi hỏi tuân thủ một số thủ tục hành chính, nên cần thời gian. Nhưng Bộ muốn truyền đạt tới các trường ĐH một dự lệnh, để các trường sẵn sàng tinh thần thực hiện một khả năng vô cùng cao là giữ học phí ổn định như năm 2021. Ông Kim Sơn chia sẻ: “Việc này có thể khiến các cơ sở GDĐH công, kể cả các đơn vị tự chủ (với các mức độ tự chủ khác nhau) hay chưa tự chủ sẽ gặp khó khăn. Tuy nhiên, với tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, thì các trường phải có tinh thần chia sẻ với xã hội, với người dân, trong tình hình kinh tế – xã hội còn nhiều khó khăn. Chúng tôi muốn Chính phủ kịp ban hành nghị quyết này trong thời gian ngắn nhất, chẳng hạn như trong một vài ngày tới”.